IRMAK ANAOKULU ve LİSESİ
Çiftehavuzlar/İstanbul ︎ 1998 ︎İnşaat alanı: 7.550 m2 ︎ Arazi alanı: 16.300 m2 ︎ Eğitim ︎ Elvan Uluutku, Nevzat Sayın, Sibel Özdoğan
Anaokulu ile aynı arazinin içinde olan okulu bir bütün olarak ele aldık ve kocaman bir "salon" olarak düşündük. Farklı kullanımlar için basit bölmelerle birbirinden ayrılabilen birimlerin olduğu bir büyük mekân. Işıklı, sakin, "dışarısı gibi"; ne olmasını istiyorsak o olabilecek bir"boşluk". Düzen duygusunu oluşturabilmek ve sürdürebilmek için bakılmadıkça görülmeyen, görülünce kolay anlaşılabilen akslar üzerine yerleşen sessiz, durağan; içinde olup bitenlerle tamamlanabilen bir iç mekân oluşturduk. Hemen arkasındaki yapılardan görünüşü, çevredeki kaotik yapılanmaya inat, basit geometrik formlardan oluşan kapalı bir kutu gibi. Çatıyı örten bakir kabuk, dışa kapalı "gibi görünen" halini ve korunaklılık duygusunu iyice belirgin hale getiriyor. İçerideki için ise, yapı neredeyse yok gibi. Sınıfların yere kadar inen boydan boya cam yüzeyleri, önlerindeki balkon ve iç koridora bakan duvarların saydamlığı mekânların birbirine ve dışarıya doğru akışkanlığını sağlayan önemli etkenler. Marmara Denizi'ne açık bir koridorla tamamlanan bu saydamlık ve süreklilik duygusunun, okul tanımı içinde önemli olduğunu düşünüyoruz.
Yapı mevcut bir ilkokul yapısının hemen yanında olduğu ve eğitim döneminde inşaat yapılamayacağı için iki yaz tatilde yapılacak şekilde tasarlandı ve yapım yöntemleri bu varsayıma göre değerlendirildi. Prefabrikasyon ve geleneksel yöntemler bir arada kullanıldı. Beton, çelik, ahşap gibi malzemeler birçok şeyin ayni zamanda yapılabilmesini sağladı. Kaba yapı, ince yapı ayrımı neredeyse bütünüyle ortadan kalktı. Geleneksel inşa etme yöntemlerini endüstrileştirmeyi becerebildik ve şantiyeyi bir montaj şantiyesine dönüştürdük. Bitmiş yapıya bakıldığında yöntem ve süreç kolaylıkla okunabilmekte. 15-18 yaş grubundaki insanların "gerçeklik duygusu"yla karşılaşmaları için bu noktanın önemli olduğunu düşünüyoruz.
Anaokulu
Aynı arazi içinde yer alan iki eski yapı, önceden var olan bir ilkokul, tenis kulübü, tenis kortları, sık ağaç dokusu, yeni yapılacak lise, Cemil Topuzlu Caddesi ve Marmara Denizi’ni bir arada düşündüğümüzde, anaokulunun yeri için neredeyse tek seçenek vardı. Ana girişten başlayıp denize uzanan ağaçlı yolun üzerinde, yolun içinden denize ulaşmasını engellemeyen bir yapıydı yerin istediği. Plan şeması, gerekli boyutların ağaçların arasına, onlara dokunmadan yerleşme çabasıyla kendisiliğinden belirlendi. Yaş gruplarına göre ayrılmış yirmi beş kişilik iki derslik, istendiğinde tek mekâna dönüştürülebiliyor. Kullanım amacına uygun olarak yatay düzlemde oluşturulan parçalanmışlık, şeffaflaştırılmış düşey düzlemlerle, mekânların bütünlüğüne dönüşüyor.
